Hãy cùng trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong tìm hiểu so sánh là gì? Cấu trúc của phép so sánh? Tác dụng của phép tu từ so sánh, Bài tập Luyện tập phép tu từ so sánh, v.v.
so sánh tu từ là gì?
Khái niệm so sánh tu từ
So sánh là so sánh sự vật, sự việc, hiện tượng này với sự vật, sự việc, hiện tượng khác tương tự để tăng sức gợi cho sự diễn đạt.
Ví dụ về tu từ so sánh
Dưới đây là một ví dụ về so sánh:
Trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong sẽ đưa ra các ví dụ về so sánh trong ca dao, tục ngữ, trong thơ, văn, gồm:
Ví dụ về so sánh trong ca dao – tục ngữ
Ví dụ 1: Cày ruộng buổi trưa – Mồ hôi thánh thót như mưa trên ruộng cày.
So sánh mồ hôi như mưa => nói lên sự vất vả của người nông dân khi làm ruộng.
Ví dụ 2: Công cha như núi Thái Sơn – Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
Công cha như núi Thái Sơn, nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
Ví dụ so sánh trong thơ và ví dụ về câu so sánh trong tiếng Việt
Ví dụ 1: Ao thu trong veo lạnh lùng – Đoàn thuyền đánh cá (Thu Cuối – Nguyễn Khuyến).
So sánh chiếc thuyền đánh cá nhỏ bé.
Ví dụ 2:
Những đêm trăng dịu dàng
Biển như một cô gái nhỏ
Thì thầm suy nghĩ của bạn
Xung quanh mạn thuyền sóng vỗ (Thuyền lừa và biển – Xuân Quỳnh).
Ví dụ biển giống như một cô gái nhỏ.
so sánh trong tiếng việt
So sánh tu từ được chia làm hai loại: so sánh ngang bằng và so sánh không bằng.
so sánh bình đẳng
Sử dụng các từ so sánh hơn bao gồm: Is, like, like, like, like, like, a lot, a lot…
Ví dụ so sánh bằng nhau:
Ví dụ 1: Bao nhiêu Một tấc đất là một tấc đất nhiều
Ví dụ 2: Anh em như nhau tứ thân.
Ví dụ 3: Bác sĩ như nhau mẹ hiền.
so sánh không cân bằng
Các từ so sánh được sử dụng, bao gồm: Hơn, hơn, kém hơn, không bằng, không bằng…
Ví dụ về so sánh không bằng nhau
Ví dụ 1: Thà ngậm miệng cho qua ngày – Còn hơn vay tiền rồi mắc nợ.
Ví dụ 2: Một giọt máu đào hơn ao nước lã.
Ví dụ 3: Trăm cái tát không bằng bát nước mưa.
So sánh thường dùng
Nhằm giúp các em dễ dàng hơn trong việc làm bài, trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong sẽ giới thiệu đến các em các phép so sánh thường gặp trong chương trình Ngữ văn 6.
So sánh cái này với cái khác
Đây là kiểu so sánh phổ biến nhất, so sánh thứ này với thứ khác dựa trên những điểm tương đồng.
Ví dụ:
– Cây gạo to như tháp đèn khổng lồ.
– Đêm đen như mực.
So sánh mọi thứ với mọi người hoặc ngược lại
Đây là phép so sánh dựa trên sự giống nhau về đặc điểm của sự vật với phẩm chất của con người. Tác dụng làm nổi bật phẩm chất của con người.
Ví dụ:
Trẻ em như những chiếc lá non trên cành.
– Dù ai có nói gì thì lòng tôi vẫn vững như kiềng ba chân.
So sánh âm thanh với âm thanh
Đây là kiểu so sánh dựa trên sự giống nhau về đặc điểm của âm này với đặc điểm của âm khác, có tác dụng làm nổi bật sự vật được so sánh.
Ví dụ:
– Tiếng chim ríu rít như tiếng sáo du dương.
Các con sông ở Cà Mau chằng chịt như mạng nhện.
So sánh hoạt động với các hoạt động khác
Đây cũng là phép so sánh thường dùng với mục đích phóng đại sự vật, hiện tượng, hay được dùng trong ca dao, tục ngữ.
Ví dụ: Con trâu đen đi như đập
“Cày ruộng đã trưa
Mồ hôi trong như mưa trên ruộng cày.”
Tác dụng của phép tu từ so sánh
Đây là tác dụng của biện pháp so sánh:
- Ý nghĩa của phép tu từ so sánh: Đối với miêu tả sự vật, sự việc: giúp tạo ra những hình ảnh cụ thể, sinh động, giúp người nghe dễ dàng hình dung ra sự vật, sự việc được miêu tả.
- Hiệu quả của biện pháp so sánh: Đối với việc thể hiện tư tưởng của người viết, tạo ra cách nói ngắn gọn, giúp người nghe nắm bắt được tư tưởng, tình cảm của người viết.
Cấu trúc và chức năng của phép so sánh
cấu trúc so sánh
Một so sánh điển hình sẽ có cấu trúc như sau:
– Phần A: tên sự vật, sự việc, người được so sánh
– Phần B: tên sự vật, sự việc, người dùng để so sánh với phần A
– Từ chỉ khía cạnh so sánh
– Từ so sánh
Ví dụ:
Mặt đỏ như gấc. Phần A là “mặt”, từ so sánh là “như”, từ chỉ khía cạnh so sánh là “đỏ”, phần B là “gấc”.
Tuy nhiên vẫn còn một số so sánh chưa đầy đủ hoặc không tuân theo quy luật trên. Cụ thể có các trường hợp sau:
– Lược bỏ từ so sánh và khía cạnh so sánh, ví dụ: “Thuyền dừa chải tóc lên mây xanh”.
– Các từ chỉ khía cạnh so sánh bị lược bỏ, ví dụ: “Anh em như thể tay chân”. Trong câu tục ngữ này, phần A là “anh em”, từ so sánh là “như thể”, phần B là “tay chân”. Từ cho khía cạnh so sánh không được chỉ định.
– Đảo vế so sánh và vế B lên, ví dụ: “Như đảo sóng vỗ/ Hồn ta vang vọng hai miền”
so sánh chức năng
So sánh được sử dụng để làm nổi bật những khía cạnh nhất định của một sự vật hoặc sự kiện cụ thể trong các tình huống khác nhau.
Hay phép so sánh cũng giúp hình ảnh, hiện tượng, sự vật trở nên sinh động hơn. So sánh thường lấy cái cụ thể để so sánh với cái phi cụ thể hoặc trừu tượng. Cách tiếp cận này sẽ góp phần làm cho người đọc, người nghe dễ hình dung về sự vật, sự việc đang nói đến.
Bên cạnh đó, biện pháp so sánh còn giúp câu văn, bài văn trở nên bay bổng, hấp dẫn hơn. Do đó, nhiều nhà thơ và nhà văn đã sử dụng nó trong các tác phẩm của riêng họ.
Lưu ý khi sử dụng phép so sánh
Bạn cần chú ý đến sự khác biệt giữa so sánh tu từ và so sánh thông thường.
- So sánh thông thường chỉ có giá trị cảm nhận, thông tin chứ không tạo ra giá trị biểu cảm.
Ví dụ: Hoa hồng thơm hơn hoa cúc.
- Phép tu từ so sánh làm cho đối tượng miêu tả sinh động, hấp dẫn và biểu cảm.
Ví dụ: Tiếng suối trong như tiếng hát xa – Trăng đầy cây và hoa.
Luyện tập phép tu từ so sánh
Câu hỏi 1.
Tìm phép so sánh trong đoạn văn sau và nêu tác dụng của nó:
“Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi từng đàn đen trắng nhấp nhô như người bơi ếch giữa làn sóng trắng. Xuồng xuôi giữa dòng sông rộng hơn nghìn mét, nhìn hai bên bờ, rừng đước sừng sững như hai bức tường thành bất tận.
(Đoàn kịch tốt)
Hồi đáp:
Các phép so sánh trong đoạn trích là:
→ Nước đổ ra biển ngày đêm như thác.
* Tác dụng: làm cho hình ảnh nước thêm phong phú, hùng vĩ của nước khi so sánh với thác.
→ Cá nước bơi từng đàn đen ngòm, trần trụi nhấp nhô như người bơi ếch giữa làn sóng trắng xóa.
* Tác dụng: làm cho đàn cá thêm sinh động, hoạt động được miêu tả linh hoạt so với vận động viên bơi lội.
→ Đò xuôi giữa sông rộng hơn nghìn thước
* Tác dụng: giúp miêu tả sông nước nơi Cà Mau khá rộng và dài.
→Rừng ngập mặn sừng sững như hai bức tường dài bất tận.
* Tác dụng: phép so sánh được sử dụng góp phần tăng sức gợi cho sự vật đó là rừng đước. Làm cho hình ảnh rừng ngập mặn rộng lớn và hùng vĩ hơn.
Câu 2.
Trong câu thơ:
Hãy nhớ bạn đang phục hồi từ ai
Cứ như đứng trên đống lửa như ngồi trên đống than hồng.
a) Từ bai hoi boi boi có gì đặc biệt?
b) Giải nghĩa từ lei boi rei boi boi.
c) Phân tích cái hay của câu tục ngữ do phép so sánh mang lại.
Hồi đáp:
a) Từ “phục hồi” là một từ hoàn chỉnh
b) Lo lắng, bồn chồn, nhớ thương ai đó.
c) Vẻ đẹp của so sánh: Vật và đối được dùng để nhấn mạnh nỗi nhớ, như hai đối tượng không thể tách rời như lửa và than -> Thấy được sự gắn kết của tình yêu và nỗi nhớ của tác giả và con người mà tác giả hướng tới.
Câu 3. Trong Thác nước có nhiều so sánh.
a) Xác định các phép so sánh này.
b) So sánh nào độc đáo nhất? Tại sao ?
Hồi đáp:
Một. Các phép so sánh được sử dụng trong bài:
– “Con thuyền rẽ sông lướt như nhớ núi rừng, phải lướt thật nhanh để về với đoàn”.
– “Động tác thả sào rút sào nhanh như cắt”.
– “Chú Hương Thư như pho tượng đồng, cơ bắp cuồn cuộn, hàm răng nghiến chặt, hàm rộng, đôi mắt rực lửa nhìn thẳng vào cột điện như một hiệp sĩ của Trường Sơn hùng vĩ. “
“Dọc theo sườn núi, giữa các bụi cây mọc những cây to, trông như những cụ già vẫy gọi con cháu tiến lên”.
b. Cách so sánh của Dương Hương Thư là độc đáo nhất bởi chỉ với một câu ấy, người đọc đã cảm nhận được sự nhanh nhẹn, dứt khoát của nhân vật cùng với vóc dáng cường tráng, gân guốc, rắn rỏi. Tất cả gợi lên tư thế mạnh mẽ, hào hùng của nhân vật chinh phục thiên nhiên.
Câu 4. Viết một đoạn văn tả cảnh sông núi, làng quê ở quê em có sử dụng hai phép so sánh trở lên.
Hồi đáp:
Dưới chân Tháp Bà Ponagar, dòng sông Cái hiền hòa đổ ra biển. Hai bên sông, nhà cửa nhô ra. Vài khóm dừa mọc bên sông, lá đung đưa trong gió. Giữa sông, đảo Hải Đảo rợp bóng dừa như một ốc đảo xanh giữa làn nước trong xanh. Cầu bóng bắc qua sông tấp nập xe cộ qua lại. Dưới chân cầu, nơi dòng sông đổ ra biển là Cầu Cả. Những chiếc thuyền trên biển sơn xanh đỏ, đậu sát vách đá như tảng đá. Vài chiếc thuyền máy chạy trên sông. Tiếng còi ô tô, tiếng xuồng máy ầm ĩ làm náo động cả một khúc sông. Nắng giữa trưa chiếu xuống mặt sông, nước sông như được dát một lớp óng ánh xanh biếc. Sông, cửa biển, bến du thuyền là một số cảnh đẹp của thành phố Nha Trang được nhiều người biết đến.
Qua bài viết trên, trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong đã giúp các bạn hiểu được thế nào là phép so sánh tu từ, cấu tạo và chức năng của phép so sánh, các bài tập về phép tu từ so sánh… Các bạn có thể xem tại trang này. Website trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong để tìm kiếm những bài viết hữu ích cho quá trình học tập và thi cử.
Đăng bởi: PHÒNG GD & ĐT HUYỆN CON CUÔNG
Bản quyền bài viết thuộc về trường PHÒNG GD & ĐT HUYỆN CON CUÔNG. Mọi sao chép đều là gian lận! Nguồn chia sẻ: https://c3lehongphonghp.edu.vn https://c3lehongphonghp.edu.vn/so-sanh-la-gi/
Bạn thấy bài viết So sánh là gì? Cấu tạo của phép so sánh? Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về So sánh là gì? Cấu tạo của phép so sánh? Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh bên dưới để pgdconcuong.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: pgdconcuong.edu.vn của PHÒNG GD & ĐT HUYỆN CON CUÔNG
Nhớ để nguồn bài viết này: So sánh là gì? Cấu tạo của phép so sánh? Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh của website pgdconcuong.edu.vn
